Canada Kỷ Niệm 8 Viết Về Tim Hortons

Chỉ còn không đầy 24h là cái thứ Hai đầu tiên của năm bắt đầu. Nói tới đây thì chắc nhiều bạn đang bị “rùng mình” vì nghĩ tới cảnh dậy sớm chuẩn bị cho con cái đi học, pack cơm trưa cho giờ lunch và phải lết ra khỏi giường vào lúc 5-6 giờ sáng.

Sống ở cái xứ lạnh, tình nồng này là như vậy. Nó khác với Việt Nam khi sáng ra là đã có tô hủ tíu đầu ngõ, ghé tiệm Highland làm ly càfê sữa đá rồi thong thả đọc tờ Tuổi Trẻ buổi sáng trước khi vô văn phòng.
Thôi, hù dọa các bạn Canada nhiêu đó là đủ.

Ở Canada buổi sáng không có hủ tíu hay càfê sữa Trung Nguyên, mà thay vào đó là Tim Hortons. Ngày đầu tiên của năm 2016, câu đầu tiên mình nghe được là “good morning, welcome to Tim Hortons”. Và lời chúc đầu năm của mình “Happy New Year” cũng đã được dành cho một em nhân viên tại cửa sổ drive-throu. Có lẽ nguyên năm 2016 này mình sẽ phải cúng cho thần Tim đều đặn mỗi buổi sáng trước khi đi làm.

Ai sống tại xứ lá phong này đều phải biết thần Tim. Có lẽ thói quen ghé thăm thần có được khi mọi người bắt đầu học đại học. Thời xa xưa ấy khi người nông dân này còn đang học thì mỗi sáng đều ngồi trò chuyện cùng bạn bè trước khi vào lớp, trong tay mỗi đứa đều cầm một ly double-double. Mùa Đông tuyết rơi lạnh -20 độ, đón xe bus vào tới trường, ghé ngay tiệm của thần đối diện với cái thư viện Scott cúng liền một ly nóng hổi. Tay đang lạnh liền được sưởi ấm bởi sức nóng từ ly càfe nên cứ ngồi ôm nó riết cho đến khi cơ thể ấm dần. Rồi những buổi trưa ngồi tán dóc với bạn bè trong khu Central square của trường York, cho đến những đêm học thi không thể thiếu một ly cho tỉnh táo, đã làm cho đám sinh viên “nghiện” Tim Hortons khi nào mà không biết.

Hiện giờ Tim Hortons đã có hơn 4 ngàn địa điểm trên khắp Canada, Mỹ và một số quốc gia khác. Phải nói sức bành trướng của Tim Hortons mạnh mẽ vô cùng khi thập niên 1990 chỉ có khoảng 500 tiệm và phải đối đầu với sự cạnh tranh không khoan nhượng từ McDonald’s, Starbucks, Coffee Time và Second Cup. Giá cổ phiếu từ khi tung ra chỉ khoảng $16 vào năm 2006 cho đến khi bán cho Burger King cách đây một năm đã hơn $90. Ngay cả Warren Buffet cũng đã bỏ vào hơn 3 tỉ giúp Burger King finance cái deal gần 12 tỉ để mua thần Tim.

Cách đây 10 năm khi có dịp làm việc với Tim Hortons ở mảng nghiên cứu thị trường, lúc ấy kế hoạch tung ra breakfast sandwich chỉ ở vào giai đoạn planning. Chỉ một chiếc bánh sandwich cho buổi sáng nhưng là cả một thay đổi rất lớn của một dây chuyền, từ việc bố trí lại hệ thống nhà bếp của từng tiệm, cho đến cách tính toán thời gian ra hàng để khách không đợi quá lâu. Vậy mà không ngờ họ đã thành công vang dội, chiếm lĩnh thị phần của “buổi sáng” một cách ngoạn mục từ McDonald’s. Trong fast food, các công ty đo lường doanh số qua buổi sáng, buổi trưa và buổi chiều. Ví dụ Tim Hortons đa số sales đến vào buổi sáng, trong khi McDonald’s thì doanh số lớn nhất là buổi trưa. Ngày trước thì McDonald’s cũng bá chủ luôn buổi sáng nhưng breakfast sandwich đã một phần giúp Tim thay đổi cục diện, khiến doanh số buổi sáng của Tim tăng trưởng nhanh chóng. Burger King và McDonald’s luôn tìm cách gia tăng foot traffic từ 6am-11am thông qua coffee giá rẻ nhưng hầu như luôn gặp thất bại. Có lẽ nguyên nhân sâu xa là cái rễ của 4 năm đại học của con cái thần Tim, mùi vị của thần đã ăn sâu vào tiềm thức.

Ngoài bước ngoặc về sư bành trướng địa điểm và thành công của breakfast sandwich thì một điểm nhấn quan trọng khác là việc chấp nhận credit card và debit card. Trước đó muốn mua gì đều phải trả cash vì Tim muốn tránh line up quá lâu. Thời đó thì một transaction bằng card có thể mất vài phút, gây ách tắc trong việc ra hàng. Tuy nhiên vào khoảng năm 2007, sau khi thử thành công tại một số địa điểm thì thẻ Master card đã được chấp thuận. Tiếp sau đó 3 năm vào 2010 thì interac debit card cũng được chấp nhận. Ngày nay với kỹ thuật mới, chỉ cần scan thẻ, khỏi cần password, càng giúp giảm thiểu thời gian chờ của khách.

Các chiến dịch marketing của Tim cũng mang đậm nét Canada và tạo nhiều cảm tình, giúp thương hiệu gắn bó và trở thành một hình ảnh đại diện cho Canada. Nếu ai ở đây lâu thì có thể nhớ thần Tim còn bay qua tận doanh trại của lính Canada tại Afghanistan. Chương trình roll-up-the-rim-to-win còn được quảng cáo vui nhộn khi hải quan Canada kêu một người chứng minh mình là dân Canada, lập tức anh ta rống cổ lên “rrrrr roll up the rim to win”. Mặc dù toàn gặp “please, play again” nhưng hầu như tới mùa thì người nông dân này đều tiêu thụ nhiều hơn mức mình thường.

Ngày nay với doanh số hơn 3 tỉ/năm, Tim Hortons là thương hiệu lớn nhất trong ngành phục vụ ăn uống tại Canada, thị phần vượt xa chú vịt McDonald’s và thím Starbucks. Tuy đã qua tay các ông lớn của Mỹ như Wendy’s và Burger King nhưng Tim Hortons vẫn luôn mang dấu ấn Canada và có lẽ là một trong những công ty hiếm hoi của Canada có thể đánh bại được các đại gia đến từ Mỹ. Nói tới đây thì không khỏi ngậm ngùi cho các thương hiệu một thời của Canada như Future Shop, ByWay, Woolco, Zellers, Nortel, BlackBerry…etc đã hoặc đang dần biến mất.

Nhân ngày đầu năm nên nhớ lại kỷ niệm xưa. Có lẽ ai đã từng đi học tại Canada thì sẽ không bao giờ quên thời sinh viên và những câu chuyện bên từng ly càfe Tim Hortons. Sớm mai thức dậy đi làm hay đi học, có lẽ người đầu tiên chúng ta sẽ gặp là một cô bán hàng vui vẻ với một lời chào quen thuộc của mỗi buổi sáng “good morning, welcome to Tim Hortons”.

Chúc mọi người một Năm Mới nhiều sức khoẻ và sáng mai thức dậy tỉnh táo cùng thần TIM.
Canada 1/2016